وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی خود در زادگاهش در سال 1329 به طور همزمان در دو رشته‌ کشاورزی و فیزیک دانشگاه تهران پذیرفته شد که به دلیل علاقه‌ وافر به فیزیک، این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کرد.

ثبوتی در دوران دانشگاه با توفان‌های سیاسی شدید سال‌های 1329 تا 1333 همراه بود. وی پس از پایان تحصیلاتش در آزمون نقشه‌برداری قبول شد و به صورت رایگان به یاری دکتر حسین کشی افشار شتافت و پس از چندی با معرفی وی به دانشگاه «تورنتو» کانادا عزیمت کرد و موفق شد که درجه‌ کارشناسی ارشد را از آن دانشگاه دریافت کند.

ثبوتی پس از آن به دانشگاه «شیکاگو» راه یافت و به تحصیل اختر فیزیک نزد استادان صاحب‌نامی هم‌چون سوبر امانیان، چاندراسکار، چمبرلن پرداخت. او در سال 1342 مدرک دکتری تخصصی خود را در این رشته دریافت کرد و برای تدریس با سمت استادیاری رهسپار دانشگاه «نیوکاسل» در انگلستان شد.

دکتر ثبوتی پس از مدتی به ایران بازگشت و چندی بعد با سمت دانشیاری در دانشگاه شیراز به کار مشغول شد.

فعالیت وی در دانشگاه شیراز سرآغاز تحولات جدیدی در دستگاه آموزش عالی ایران بود. نظام ترمی - واحدی کنونی از دستاوردهای دکتر ثبوتی برای نظام آموزشی کشور است.

وی، هم‌چنین طرح ارتقای اعضای هیات علمی بر مبنای پژوهش‌های آنان را پیشنهاد داد و آن را در دانشگاه شیراز اجرا کرد. پایه‌گذاری دوره‌های کارشناسی ارشد در آن دانشگاه از جمله دیگر خدمات استاد در دوران فعالیت در دانشگاه شیراز می‌باشد.

دکتر ثبوتی در سال 1348 در یک فرصت مطالعاتی به دانشگاه «پنسیلوانیا» رفت و ضمن تحقیقات به تدریس در آن دانشگاه پرداخت. وی پس از مدتی به ایران بازگشت و علاوه بر تدریس در دانشگاه صنعتی شریف در سال 1351 طرح تاسیس رصدخانه‌ی ابوریحان بیرونی شیراز را ارائه داد. این رصدخانه که در سال 1356 افتتاح شد، بزگترین رصدخانه‌ی فعال ایران می‌باشد.

استاد پس از آن، دوره دکتری نجوم در دانشگاه را بنیان گذاشت و زمینه‌ تحصیلات عالیه‌ علاقه‌مندان اختر فیزیک را در دانشگاه شیراز فراهم کرد.

دکتر ثبوتی با پی‌گیری‌های فراوان، مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه‌ زنجان را در سال 1370 تاسیس کرد.

هم‌چنین در ایجاد انجمن نجوم ایران در سال 1375 که با تلاش چند اخترشناس حرفه‌ای ایران محقق شد، نقش مهمی برعهده داشت.

 این پژوهشگر خستگی ناپذیر در عرصه‌ فیزیک و نجوم علاوه بر دریافت عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی و مدال پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در سال 2000 میلادی به دلیل فعالیت‌های مستمر علمی به دریافت مدال ویژه آکادمی علوم جهان سوم مفتخر شده است.

 او عضو فرهنگستان علوم کشور و آکادمی علوم جهان سوم است. این پژوهشگر در عرصه فیزیک و تحقیقات و فناوری در سال  2000میلادی به دلیل فعالیت های مستمر علمی به دریافت مدال ویژه آکادمی علوم جهان سوم شد. انجمن فیزیک ایران در سال  81هفتادمین سال موجودیت خود را همزمان با هفتادمین سالگرد تولد این استاد در کنفرانس سالانه فیزیک جشن گرفت و اول شهریورماه امسال نیز مراسم بزرگداشت این استاد بزگ اخترشناسی ایران به مناسبت  75سالگی وی، با حضور فرهیختگان علمی کشور برگزار شد. از وی  70تا 80مقاله علمی در مجلات معتبر بین المللی به چاپ رسیده است. دکتر ثبوتی اولین کسی است که مکانیک کوانتومی و نسبت عام را در دانشگاه شیراز به معنای واقعی تدریس می کرد. وی استادی پژوهشگر و اندیشمندی است سازنده که جایزه پژوهشگر نمونه جایزه کتاب نمونه و جایزه استاد برتر را نیز به خود اختصاص داده است. استاد درباره وضعیت و شرایط تحقیق و پژوهش و مشکلات موجود بر سر راه پژوهش در کشور می گوید: حدود  70تا  80سال پیش دانشگاه های ما با نمونه برداری والگو گرفتن از کشورهای غربی تاسیس شد. صنعت در کشور نیز کم و بیش به همین صورت به وجود آمد.از آنجا که دانشگاه و صنعت در ایران از غرب کپی برداری شده بود، صاحبان صنایع و سازندگان دانشگاهها یک نکته بسیار مهم را نادیده گرفتند و آن این که در غرب انقلاب صنعتی در اثر انقلاب علمی به وجود آمد و انقلاب علمی نیز با پشتیبانی انقلاب صنعتی پا گرفت. به عبارت دیگر، در غرب، صنعت و دانشگاه پشتیبان هم بودند. دانشگاه و محققان نشان دادند که نتیجه تحقیقاتشان قابلیت کاربرد در مصارف صنعتی و رفع مشکلات اجتماعی را دارد. از سوی دیگر صنعت گران نیز با بهره برداری از تحقیقات دانشگاهی، تفکر و ایده آنان را به صورت محصول درآوردند. این در حالی است که در دانشگاه و صنعت کپی برداری شده ای که در اختیار ماست، این ارتباط متقابل و نزدیک وجود نداشته است. در این بین نقش دولت را نیز نباید نادیده گرفت، نقش دولت از سویی مغتنم بوده، اما با توجه به آنکه همه چیز را بر عهده گرفته است نوعی بد عادتی را ایجاد کرده است. دولت در ساخت دانشگاهها و مقررات بودجه و بسیاری موارد دیگر همه نوع پشتیبانی را فراهم می کند. در صنایع نیز وضعیت به همین شکل است به طوری که اگر سرمایه داری سرمایه لازم را نداشته باشد دولت او را یاری می کند. بااین اوصاف، صنعت و دانشگاه نیاز به یکدیگر را احساس نکرده اند،اگر چه این احساس در سالهای اخیر ایجاد شده، اما تحقق لازم را پیدا نکرده است. تا زمانی که جامعه به لزوم تحقیقات احساس نیاز شدید نمی کند، بازار-تحقیقات کساد است و رونق پیدا نمی کند و این بزرگترین مشکل بر سر راه به کارگیری تحقیقات دانشگاهی است. چون احساس نیاز از آن طرف وجود ندارد بنابراین تنهاکاری که دانشگاهی توانسته انجام بدهد این بوده که مطاعی را تولید کند که در جای دیگری از دنیا از آن استفاده شود. این کار موجب شده است که برای این تحقیقات در کشورهای دیگر مشتری پیدا شود که نه تنها این تحقیقات در نشریات معتبر آنان منتشر می شود بلکه برای محقق نیز اعتبار به همراه می آورد، که در این زمینه تا حدود زیادی موفق عمل کرده ایم. او می گوید: معتقدم که نداشتن حمایت دولتی، نه تنها نقیصه محسوب نمی شود، بلکه نوعی مزیت است زیرا افراد متکی به خود بار می آیند. به اعتقاد من نبوغ افراد، زمانی که صرفا به همت خود تکیه می کنند و حمایت های هیچ ارگان دیگری را همراه خود ندارند، بهتر تجلی می کند." او فراهم آوری پول و امکانات را اقدام موثری می داند اما به نظر او عیب این کار آنجاست که افرادی که توانایی و پتانسیل لازم را ندارند را هم جلب می کند. در رشته های علمی در دنیا هیچ کس دانسته های خود را از دیگران دریغ نمی کند و آن را در اختیار همگان قرار می دهد. رشد و بلوغ رشته های علمی در دنیا مرهون همین نشر علم و همکاری و عرضه به دیگران است و علت پیشرفت برخی کشورها همین همکاری های علمی آنان با یکدیگر است. علمی که انسان آن را کتمان کند به درد نمی خورد، ممکن است کشوری فناوری خود را به دیگران ندهد، اما محصول را ارایه می کند." او می گوید:تا 20سال پیش تحقیقات در سطح کارشناسی ارشد انجام نمی شد، تا 40سال قبل نیز تحقیقات در دانشگاههاانجام نمی شد، زمانی بود که درایران کارهای تحقیقاتی سایر کشورها تنها نقل می شد و کاری در کشور صورت نمی گرفت. از سال  1365به بعد دانشگاه های ما با گسترش دوره تحصیلات تکمیلی دانشجویان، تحقیقاتی را انجام دادند که مورد تایید مجامع بین المللی قرار گرفت و تحقیقات جوانان ایرانی در مجلات بین المللی منتشر شد. دکتر ثبوتی با تاکید بر مفید بودن تهییج حس کنجکاوی در بین دانش آموزان مدارس ابتدایی و راهنمایی، گفت در کشور کمتر به این نکته پرداخته شده است. او می گوید "شیوه ای که اکنون در آموزش دبستان و دبیرستان داریم خیلی با شیوه های آموزشی  50تا  60سال پیش تفاوت نکرده، در دنیایی که با این سرعت در حال تغییر است، مسایلی در آموزش دبستان و دبیرستان وجود دارد که می توان آن را تغییر داد و بهبود بخشید." هر چیز جدیدی که به جامعه معرفی می شود با خودش الزاماتی می آورد ولی ما هنوز به اندازه کافی قدرت تطبیق با نوآوری را پیدا نکرده ایم." این استاد پژوهشگر می گوید "ما قدرت تطبیق با این فناوری ها را نداریم. ما فناوری را بهترین حالت دریافت می کنیم، اما آن را در همان وضعیت حفظ می کنیم بی آنکه در آن دخل و تصرفی انجام دهیم." پروفسور ثبوتی در این باره که برخی می گویند تعداد مقالات  ISIایران زیاداست و محققان بیشتر باید به پژوهش های کاربردی روی بیاورند، گفت: تعداد مقالات چاپ شده در ایران خیلی زیاد نیست، جامعه  70میلیونی ایران سالانه حدود  10هزار مقاله تولید می کند، اگر زمانی این تعداد  100برابر بشود می توان فکر دیگری کرد." "ما کار تحقیقات را تازه آغاز کرده ایم. دانشجویان تحصیلات تکمیلی ما تازه در حال فراگیری برای بوجود آوردن چیزهای جدید هستند.  ISIنمایه ای است که نشان دهنده میزان فعالیت یک جامعه علمی است.  ISIیک نوع معیار استاندارد و نمایه ای است که میزان فعالیت علمی یک جامعه را نشان می دهد ولی محققان ما در علوم انسانی با این معیار آشنایی ندارند و هضم این امر برای آنها مشکل است. ثبوتی با اشاره به ماهیت رشته های علوم انسانی و نبود معیارهایی که دانشمندان این علوم بر روی آنها متفق القول باشند گفت وجود استانداردهای خاص برای ارزیابی مقالات علمی شاخص خوبی است ولی استانداردهای  ISIبرای علوم انسانی که ارزش یک کار فلسفی یا علوم اجتماعی را نشان دهد کافی نیست. بنابراین معیار  ISIبرای علوم مهندسی خوب است، اما برای علوم انسانی باید با احتیاط بیشتری به کار رود. او "نانو" را علمی توصیف کرد که می توان به سرعت در آن پیشرفت کرد، و "زیست فناوری" را علم اواخر قرن بیستم و علم قرن بیست و یکم خواند. به گفته او این ها علومی هستند که به ناچار در زندگی اجتماعات تغییراتی را به وجود خواهند آورد. محصولات تراریخته و افزایش میزان مواد غذایی، روی جامعه اثر می گذارد لذا بهتر است که ایران نیز هر چه زودتر فعالیت در این زمینه را آغاز کند تا از دیگر کشورها خیلی عقب نماند.

دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) اورمیه